Voor wie denkt dat het nodig – en zelfs extra feestelijk – is om flink te spuiten met de champagne, heb ik slecht nieuws: een zuchtje is eigenlijk alles wat je horen wilt. Hard knallen is zonde van de champagne, omdat na een harde knal vaak meer wijn en vooral meer belletjes worden verspild. En juist de belletjes dragen smaaksensaties van jewelste. Die wil je niet missen. Helaas lukt het niet altijd en niet ieder om dat bescheiden zuchtje te laten klinken. Maar… Wat veroorzaakt die knal eigenlijk? Laten we eens inzoomen op het chemische proces…

Het geheim zit ‘m in de kooldioxide

Ongeveer een decennium geleden publiceerde de American Chemical Society onderstaand filmpje. Een grappig filmpje waarin het belangrijkste geheim van de ploppende champagne en de belletjes in je glas wordt onthuld. Het zal je niet verbazen dat dit alles te maken heeft met de kooldioxide in de wijn die de vrijheid voelt bij de ontkurking. Bij niet-bruisende wijnen zit die kooldioxide niet meer in de fles.

De wet van Henry

Champagne voldoet aan de wet van Henry. Dat zie je ook terug in het filmpje. ‘Henry’s law’ is een scheikundige wet die is vernoemd naar de Britse wetenschapper William Henry (1775 – 1836). De wet stelt dat de druk van een gas buiten een vloeistof evenredig moet zijn aan de gasconcentratie in de vloeistof. In ongeopende flessen champagne is het kooldioxide in de vloeistof in evenwicht met het gas in de ruimte tussen de kurk en de vloeistof. Hierdoor explodeert er en principe niets. (Dat gebeurde vroeger wel, maar daar vertel ik later over…). Als je de champagnefles ontkurkt, komt het gas vrij. Daarmee verstoor je het natuurlijk evenwicht. Dat veroorzaakt de plop, maar ook de belletjes: de opgeloste koolstofdioxide verlaat de champagne in kleine belletjes in een poging om zich aan de wet van Henry te houden en het evenwicht te herstellen.

Met deze tips open je je champagne als een pro:

  • Houd de fles met een hand vast aan de onderkant. Met de andere hand verbreek je het zegel. Houd je duim zo lang mogelijk op de kurk.
  • Houd de fles schuin. Uit studies blijkt dat er dan twee keer zoveel kooldioxide in de fles blijft. Houd ook het glas schuin bij het inschenken en giet de champagne dus niet recht van boven in het glas.

En verder…

Er zijn honderden chemische componenten te benoemen in een fles champagne. Veel ervan zijn belangrijk. Kooldioxide is er slechts een van. op sommige van die componenten zal ik n de komende blogs inzoomen. So… Stay tuned.