Pinot meunier. Eén van de drie. Een druif die bij de ene champagneboer een hartverwarmende glimlach op zijn gezicht tovert. En bij de ander de haren overeind zet. Iets gechargeerd. Maar dat het een druif die op het ene moment geliefder dan geliefd is en het andere moment verketterd wordt, is duidelijk als je mensen in de Champagne spreekt. Hoe komt dat? (Kleine note: ik overdrijf een beetje. Maar dat de pinot meunier een ondergeschoven kindje is in veel Champagne-gebieden, is volgens mij geen geheim.)
Nog even kort: pinot meunier, pinot noir en chardonnay
Voor champagne worden traditioneel drie soorten druiven gebruikt: chardonnay, pinot noir en pinot meunier. Maar die assemblage van verschillende druivensoorten is niet voor elke champagne dezelfde. De percentages differentiëren. In sommige champagnes ontbreken er zelfs een of twee soorten. De bekendste voorbeelden hiervan zijn de blanc de noirs (van 100% pinot noir-druiven) en blanc de blancs (van 100% chardonnay-duiven). Meunier bestaat overigens reeds 400 jaar. Pinot noir is z’n grote broer. Of zus, zo je wilt.
Het werkpaardje van de Champagne
Zeker in het hart van de streek, de Marne, vind je veel pinot meunier. Stiekem is pinot meunier het werkpaardje en zijn de pinot noir en de chardonnay de sterren van de show. (Je ziet vaak dat de huizen ongelofelijk trots zijn op hun chardonnay en pinot noir. Terecht! Maar die pinot meunier hoort er gewoon bij!) Op koele plaatsen presteert de pinot meunier veel beter dan de andere twee. (Nachtvorst!) En hij zorgt ieder jaar weer voor een stabiele, grote opbrengst. (Zeker bij pinot noir, z’n blauwe partner in crime, is dat anders.) Pinot meunier is fruitig en elegant in de smaak. De druif zorgt voor een prachtige harmonie in de blend. Champagnes met veel pinot meunier behoren steevast tot de prijswinnaars onder de bruisende wijnen.
Wat is het nadeel van pinot meunier?
Er is één groot nadeel aan onze meunier-vriend: hij rijpt niet lekker. Je ziet dat een huis als Pommery wel pinot meunier in de non-vintage heeft, maar geen meunier in de vintage-wijnen. (De vertegenwoordiger trekt nog net geen vies gezicht als ik over de druif begin terwijl ik een millésimé uit 2006 in m’n glas krijg geschonken. Maar dat kan aan die persoon liggen, natuurlijk…) Als ik bij Marc Hebrart op bezoek ben, krijg ik ook te horen dat ze in de bovenste range kiezen voor assemblages van enkel chardonnay en pinot noir. Een non-vintage kan 3, 4, 5 jaar mee. Een vintage tot wel 10 jaar. Maar met pinot meunier wordt dat een stuk lastiger. Edit: ik had de kans om een vinoloog van Pol Roger te vragen of hij een (goede) meunier-vintage kende. Maar nee… Wie er één op het netvlies heeft, mag zich melden!
Champagnemakers die pinot meunier omarmen
Bij Marc Heston is de toon heel anders. Hun ambassadeur – en dan niet “l’Ambassadrice”, zoals een van hun champagnes heet, maar de ‘gewone’ non-vintage brut – bevat voornamelijk pinot meunier. Het doet de Cuvée tradition goed. Een fruitige, makkelijk te drinken champagne met veel smaak. Een bruisende wijn de bij velen in goede aarde zal vallen. Ik begin langzaam door te krijgen waar de haat-liefde-verhouding vandaan komt. Ik heb bij Marc Heston natuurlijk een gesprek over hun passie voor pinot meunier. Ze geven toe dat het rijpen lastig is en dat de pinot meunier al meerdere keren dwarslag. Toch zijn ze blijven geloven in de kracht van de druif. Met name om de fantastische smaak. Ik besluit hun voortreffelijke vintage 2013 extra brut mee te nemen. 26% pinot meunier, ik ben benieuwd wat die over een paar jaar doet!
Overigens zijn er meer champagnehuizen waar de pinot meunier favoriet is. Champagne Moutardier, Champagne Demiére en Champagne Roger Barnier zijn voorbeelden van wijnhuizen die een 100% pinot meunier in het assortiment hebben. Stuk voor stuk elegante, volle en complexe champagnes. Gemaakt uit liefde voor een ondergewaardeerde druif. Ze tonen dat de meunier tegelijkertijd krachtig en elegant is. (Ik laat de vergelijking deze keer even achterwege…)
Waardering van pinot meunier buiten de champagne
Overigens gebruiken ze in Bourgogne-wijnen soms nog pinot meunier. Die halen ze dan uit de Champagne. Je vindt in de Loire en de Elzas ook wel wat wijnstokken. In Duitsland telen ze pinot meunier onder de naam müllerrebe of schwarzriesling. En het leukste weetje: in Engeland heb je de wrotham pinot. Perfect aangepast aan het Engelse klimaat. En een trouw gezicht in de Engelse wijngaarden.
Dus… Hoe voelen we ons nu over pinot meunier?
Conclusie? ‘Ja’ tegen pinot meunier! Kies er gewoon voor om die millésimé of non-vintage jong te drinken. En als je een mooie vintage hebt met enkel chardonnay en pinot noir, weet je nu dat de kans groot is dat het iets van doen heeft met het dwarse karakter van de meunier… Een druif naar m’n hart. 😉